عقل حسن

.

حدود بیست سال پیش در یکی از انشعابات خیابان ستارخان تهران، زنگ خانه‌ای را زدم که خانه‌ی مادر شهید حسن باقری بود. رفته بودم برای یک مصاحبه‌ی مطبوعاتی. من آن روزها سردبیر مجله‌ی یاد ماندگار بودم و اغلب مطالب را خودم می‌نوشتم و بیش‌تر گفت‌وگوها را خودم تنظیم می‌کردم و چیزی هم که زیاد داشتم، اسم مستعار بود. همین مصاحبه را با اسم مستعار علی‌اکبر بهشتی منتشر کردم. مادر شهید که زن سرزبان‌داری بود، قبل از این‌که ضبط‌صوت را روشن کنم، چیزهایی درباره‌ی شغل روزنامه‌نگاری گفت و بعد هم به این اشاره کرد که حسن باقری اصلش برای همین کار خبرنگاری به جبهه رفته بود. به مادر شهید گفتم چه افتخاری از این بالاتر که هم‌کار پسر شما باشم؟ الان که دارم به آن مصاحبه فکر می‌کنم، حسم این است که مادر شهید انگار اصرار داشت که نگاه کلیشه‌ای به شهید باقری نداشته باشد. مثلاً من توقع داشتم بگوید که حسن باقری از همان دوران مدرسه، شاگردممتاز بود اما مادر شهید درآمد که اتفاقاً درس حسن متوسط بود و بیش از کتب درسی، سرش را با کتاب‌های غیر درسی گرم می‌کرد. خدایی من فکر می‌کردم کارنامه‌ی تحصیلی «بهشتی جبهه‌ها» یا «مغز متفکر جنگ» نمره‌ای جز بیست نداشته باشد ولی مادر شهید حتی از نمره‌ی شانزده و هفده شهید باقری هم با من حرف زد. خدا همین است؛ با انسان‌های متوسط، کارهای بزرگ می‌کند. تو می‌بینی طرف در ریاضی بیست نمی‌گرفته اما در طراحی عملیات آزادسازی خرم‌شهر، فوق بیست می‌گرفته. عجیب‌تر این‌که جبهه رفته بود برای خبرنگاری، نه فرماندهی. خیلی حرف است تو برای کار رسانه‌ای به جنگ رفته باشی و بعد بشوی نفر اول شناسایی. این‌ها همه عظمت #خدا را نشان می‌دهد. بیاییم و به حرمت همین خدا، به احترام همین حسن باقری، دعواهای ناپاک سیاسی را به خیمه‌ی پاک جبهه نکشانیم. جنگ را باید درست تحلیل کرد، نه درشت. این‌که بگوییم چرا جنگ بعد از سوم خرداد ادامه پیدا کرد، همان‌قدر غلط است که بگوییم چرا قطع‌نامه را پذیرفتیم. اولاً فراموش نکنیم که در سوم خرداد، اگر چه خرم‌شهر آزاد شد ولی هنوز بخش‌هایی از خاک‌مان در اشغال صدام بود. خمینی هم اگر دنبال ماجراجویی بود، هرگز نمی‌گفت که راه قدس از کربلا می‌گذرد. ثانیاً ما قطع‌نامه را پذیرفتیم، چون کشور دیگر کشش ادامه‌ی جنگ را نداشت. نه این از سر ترس بود و نه آن از سر جنگ‌جویی. با افراط و تفریط در تفسیر جنگ، قبل از خمینی و هاشمی، فی‌الواقع به شهدا ظلم کرده‌ایم. همان عقلانیتی که منجر به پذیرش قطع‌نامه شد، به عقل حسن باقری حکم داد که بعد از فتح خرم‌شهر هم‌چنان در جبهه بمانیم...

«حسین قدیانی»